Eski zamanlarda sadece askerî platformlar için kullanılan “strateji” ifadesi, günümüz dünyasında her platformda arzulanan başarıya ulaşmadaki yol olarak tanımlanmıştır. Strateji nedir? Rekabet içindeki sektörlerin artması ile birlikte markaların ve firmaların sıkça kullandığı bir ifade haline gelen strateji, bir ortamda kazanın kim olacağını tespit etmeye yarayan güç olarak bilinir. Peki strateji nedir, nasıl oluşturulur ve nasıl yönetilir? Gelin birlikte göz atalım.
Strateji Nedir?
Terimsel olarak bir amaca ulaşmak için uygulanan tüm yöntemler ile izlenen yollar bütünü olarak tanımlanan strateji, aslında bir plânlama sürecidir. Ancak kısa vadeli plânlamanın çok daha ötesinde sayılan stratejiler oluşturulurken, amaç anı ya da günü kurtarmak değil geleceği şekillendirmektir. Özellikle markalar ve firmalar kendi iş konsepti kapsamında strateji belirlerken, markasını veya firmanın geleceğini şekillendirmeye çalışır. Yani, markaların geleceği yönetmesi için kullandıkları strateji, iş dünyasının etkili ve vazgeçilmez araçlarından biridir.
Stratejik Plan Nedir & Nasıl Yapılır?
Stratejik plan, firmaların tüm süreçlerini kapsayan dikkat çekici bir kavramdır. Stratejik planlama olarak da bilinen bu süreç, dışarıdan bakıldığında aslında insanın gözünde büyüyen ve pek çok detayı olan bir iş gibi görünse de en sağlıklı şekilde planlama yapabilmek için bazı adımların takip edilmesi yeterlidir.
Stratejik planlama yapmak isteyen kurumlar, kendi iç dünyasında güçlü ve zayıf yönler, fırsatlar ile tehditleri SWOT analizi ile tespit edebilir. Hatta uygunsa kurumun hem ulusal hem de uluslararası alanda ekonomik, politik, sosyal ve teknolojik gelişmeler de PEST Analizi ile değerlendirilebilir. Böylece işletmeler hali hazırda tespit ettiği zayıf taraflarını daha güçlü yönlerle, tehditleri ise fırsata çevirme stratejisi ile değiştirebilir.
Stratejik Planlama Nasıl Yapılır?
Genel bir stratejik planlama yapılırken, karşınıza çıkabilecek aşamalar ile hazırlayabileceğiniz adımlar şu şekilde olabilir:
1. Misyon: İşletme çeşidiniz ne olursa olsun, ilk adım piyasanın analiz edilmesi olmalıdır. Kendi çalışma ve iş şartlarınızın incelenmesi sürecini kapsayan “misyon bildirisi (mission statement)” işletme çeşidinizin hem bugün hem de gelecekteki işinin tanımlanması demektir. Misyon aşamasında hedeflenilen temel amacın ve kesin hedeflerin neler olacağı ortaya konmalıdır.
2. İş Tanımı: İş tanımı aşamasında hangi iş kolunun ve nasıl bir işin içinde faaliyet gösterildiğinin sınırları tüm boyutları ile verilmelidir. Bu aşamada sadece üretilen ürün ya da hizmetin üzerinde durulmamalı, aynı zamanda ürettiklerinizin yarattığı katkı ve sosyal değer de dikkate alınmalıdır. Bu tanımlama potansiyel genişleme alanlarını da görmenize yardımcı olacaktır.
3. Felsefe: Misyon ve iş tanımı aşamalarının hemen ardından yapılacak üçüncü planlama aşaması firma felsefesinin ortaya konması olmalıdır. Böylece firmanın hangi fonksiyonlarının nasıl yerine getirildiği belirlenir. Bu noktada daha fazla risk alarak büyümek mi isteniyor, yoksa kontrollü ve yavaş yavaş mı büyüme trendi takip edilecek? Tedarikçiler, müşteriler ve rakipler ile nasıl bir ilişki kurulacak? İçinde faaliyet gösterilen topluma değer katma hedefi olacak mı? gibi pek çok sorunun cevabı felsefe aşamasında ortaya konmalıdır. Böylece kurum kültürünün etkisi ile istikrarlı ve sürdürülebilir bir çalışma ortamı sağlanabilir.
4. Hedefler: Misyonla uyumlu olacak şekilde ideal durumların tanımlanması hedefler olarak tanımlanır. Hedeflerin belirlenmesi için iki önemli soruya cevap verilmelidir. Birincisi hedefin nasıl ortaya konulduğudur. İkincisi ise konulan hedefin, firmanın geleceğine nasıl rehberlik edeceği şeklindedir. Uygun ve uygulanabilir hedeflerin belirlenmesi sırasında yine çevre şartlarının ve içinde bulunulan sektörün özelliklerinin de dikkate alınması gerekir.
5. İç dinamiklerin analiz edilmesi: Dış çevre şartları hakkında gereken tespitlerin yapıldıktan sonra işletmenin dinamiklerinin daha detaylı şekilde incelenmesi gerekir. Hem üretim süreçlerinde kullanılan teknolojinin konumu hem de çalışanların insan kaynağı yapısına göre seviyelerinin belirlenmesi kuruluşunuzun durum tespiti için önemli bir adım olacaktır. Böylece işletmenizin zayıf ve güçlü yanları tamamen tarafsız bir şekilde analiz edilebilecektir.
Stratejik Yönetim Nedir?
Stratejik yönetim, bir kuruluşum hedeflerine ulaşması için doğru stratejiler belirlemesini, stratejileri verimli şekilde uygulamasını ve sonuçlarını değerlendirerek hedefe doğru gidilip gidilmediğini belirleyen yönetim sürecidir. Yönetim süreci, kuruluşun geneli için belirlenen stratejik bir konsepttir.
Stratejik yönetimin kullandığı temel araç aslında stratejik plândır. Bu stratejik plân da aslında stratejik düşünmeyi destekler ve aslında “Doğru yolda doğru şekilde mi ilerliyoruz?” sorusuna cevap vermenizi sağlar. Stratejik yönetimin 3 şeyi içermesi gerekir:
- Amaç veya sonuç
- Çevreyi anlamlandırma
- Rakipler gibi engelleyici güçlere karşın etkili plânlar geliştirebilme yeteneği
Stratejik Yönetim Süreci
Stratejik yönetim süreci, öngörülebilen bir gelecek içerisinde yaşamak için hazırlık yapmayı gerektiren eylemler dizisidir. Bu eylemler içerisinde işletmelerin yapması gereken birtakım çalışmalar vardır. Bunlar şu şekilde özetlenebilir:
- Hangi pazar içerisinde, kimin için, nasıl ve ne yapmak istediğinizin belirlenmesi gerekir.
- Ulaşılmak istenen ve gereken yere varmayı etkileyen ekonomik, sosyal, politik ve teknolojik dış çevre faktörleri iyice analiz edilmelidir.
- Dış çevreden gelen etkiler ile firmanın üretim süreçleri içerisindeki değişkenlerin uyumu izlenmelidir.
- Kuruluşun güçlü yanları daha da geliştirilmeli, zayıf yanları minimuma indirilmeli, fırsatlar kaçırılmamalı ve muhtemel tehditler bertaraf edilmelidir.
Stratejik yönetim süreci, örgüt yönetimi ve rekabet avantajı sağlama konusunda bilgi yönetiminin de önemini vurgulamaktır. Bu sebeple stratejik yönetim çerçevesinde karar verme süreçlerinin etkinliği önem kazanmalıdır.
