Klasikleşmiş iş görüşmesi soruları içerisinde olan “5 yıl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz?” sorusu aslında işe alım uzmanlarının karar verirken değerlendirdiği soruların başında gelir. Gelecek hedeflerinin mantık çerçevesinde anlatılmasına olanak tanınması, kariyer hayatında çalışanda aranılan temel özellikler arasındadır. Bu sorunun klişeleşmiş olma sebepleri içerisinde karar ve hedef belirleme mekanizmasının adaylar üzerinde nasıl çalıştığının denenmesi bağdaştırılabilir.
Kariyer hedefi planlamış olan adayların belirli bir zaman sonra nerede olabileceğini az çok kestirebilmesi sayesinde, bu soru kolaylıkla cevaplandırılabilir. Ve hatta isterse çalışan gelecek planlarından da detaylı olarak bahsederek önemli bir izlenim bırakabilir. Mülakat esnasında bazı adaylar hırsla stratejilerini anlatırken bazı adaylar ise alçakgönüllülükle ulaşabileceği hedeflerden bahseder. Burada önemli olan iş tecrübeleri ve sahip olunan yetenekler doğrultusunda ulaşılabilir planlar yapabiliyor olmaktır.
Bu Soru İle Ne Öğrenilmek İsteniyor?
İşveren, “5 yıl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz?” sorusuyla birkaç yıl sonra nerede ve hangi pozisyonda olmak istenildiğini öğrenmek istese de, bir yandan da şirkette devam edip edilmeyeceği konusunda bilgi sahibi olmaya çalışır. İnsan kaynakları uzmanı, adayın kariyer planlarının bu şirket bünyesinde mi olduğunu yoksa bambaşka hayalleri olan adaylarla mı karşı karşıya olduğunun değerlendirmesini yapar.
Aynı zamanda idare, raporlama veya yönetmen gibi alanlardan hangisine adayın ilgisi olduğunu da görüşmeci bu soruyla öğrenir. Özel hayatla ilgili fazla bilgi verilmesi ya da kişisel hedefleri anlatmak bu soru için uygun olmaz. Hatta bu durum mülakat sorularının çoğu için dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Pozisyon ve şirketten yola çıkarak bir cevap hazırlamak, görüşme esnasında mutlaka duyulmak istenen cevaplar arasındadır. Mülakata nasıl hazırlanılır diye merak edecek olanlar; şaşırtmalı sorular için istenen cevapları kavrayıp ona uygun şekilde konuşma metni hazırlayarak çalışmaya başlayabilirler.
Cevaplarken Nelere Dikkat Edilmeli?
Mülakat soruları, görüşme öncesinde pratik yapılan sorulara benzer şekilde karşınıza çıkarsa, zorlanmadan ve rahatlıkla mülakatı atlatabilirsiniz. Heyecanı yenmek için atılan adımlar ise işe alım uzmanıyla daha rahat bir iletişim kurabilmeyi olanaklı kılar. Böylece iş görüşmesi başladığı zaman sorular karşısında aday hiç duraksamadan, kendinden emin bir şekilde iş ilanındaki kriterleri karşıladığını açıklayabilir.
Günümüzde bazı şirketler video mülakat talebinde bulunabilir. Yüz yüze görüşme öncesi ön eleme olarak da görülen mülakat için; birden fazla video çekerek mimikleri ve göz kontağını ayarlayabilmek adına denemeler yapmak faydalı olur. Yüz yüze iş görüşmesindeymiş gibi kıyafet kuralına uymak ve sesin titrememesi gibi durumlar video mülakat için de geçerlidir. Video mülakat için arka fon genellikle yalın bir duvar ya da köşe olmalıdır. Ayrıca kameranın sabitlenmesi titreme, görüntü kalitesi ve yaşanabilecek olumsuz durumların önüne geçmek için önem taşır.
“5 yıl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz?” sorusuna video konferans sırasında da rastlayabilirsiniz. Bu soru için şirkete özel kariyer hedefleri dile getirilmeli ve uzun yıllar şirketin vizyon ve misyonunun benimseneceğinden söz edilerek, kendinden emin bir şekilde yanıtlanmalıdır. Daha önce yapılan pratikler sayesinde el kol koordinasyonu sağlamak daha kolay olacağı için kamera karşısında dikkat dağıtıcı hareketlerin önüne geçilebilir.
Sık Yapılan Hatalar
Mülakatta sorulan sorular mutlak suretle adayın kendini tanıtması ve şirket hakkında istenen bilgilerin ardından, spesifik sorulara geçilmesiyle devam eder. “5 yıl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz?” sorusu uzun yıllardır spesifik ve ayırt edici sorular arasında yer almıştır. Genellikle bu soruya verilen yanıtlar fazla özgüven ya da kinaye cümleleri içerdiği için olumsuz hava oluşturabilinir. İşe alım uzmanı, adayın özel hayatındaki gelecek planlarını değil, kariyer hedefleri doğrultusundaki hayallerini öğrenmek ister. Burada yapılan en büyük yanlış gerçek hayatla bağdaşmayan plan ve isteklerden söz edilmesidir.
İş kapsamına uygun olmayacak örnekler şu şekilde sıralanabilir:
“5 yıl içinde evlenmiş olmayı ve çok zengin olmayı planlıyorum.”
Böyle bir cümle profesyonel kariyer hayatı açısından işverenin bilmesine gerek olmayan bilgileri taşır. Şirket bünyesinde herhangi bir yükselme ya da kendini geliştirme hayali kurmamış bir adayın iş ilanındaki role seçilebilmesi oldukça zordur.
“Bu şirketin CEO’su olacağım ve patronların koltuğunda oturacağım.”
Bu örnekte ise adayın özgüvenini yanlış kullanarak ciddiyetten uzak bir hedef planından bahsettiği görülür. İnsan kaynakları uzmanının bu cevaba vereceği karşılık: “Daha gerçekçi planınız var mı?” seklinde olabilir.
İdeal Cevap Nasıl Olmalı?
Mülakat soruları içerisinde hemen hemen herkesin çevresinden ve mülakatlardan duyduğu 5 yıl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz? sorusu için verilecek yanıta; bu pozisyon göz önüne alınarak, roldeki hedeflerin mesleki hedeflerle nasıl örtüştüğü açıklanarak başlanabilir. Dürüst ve net olmak mülakat sorularında ve özellikle “5 sene sonra kendinizi nerede görüyorsunuz?” sorusunda etkili bir anlatım tarzı olur.
İşe alım müdürüne pozisyondan memnun olunduğu izlenimi verilmesi, kariyer planlarından bahsederken mutlaka değinilmesi gereken konular arasındadır. Burada da önemli olan kişisel kariyer hedeflerinin, şirketin uzun vadeli planlarına uygun olmasıdır. Öre yandan pozisyonun terfi ya da ilerlenecek fazla bir yolu yoksa, o zaman yine şirket bünyesinde belirsiz ama gerçekçi kariyer planından bahsedilmelidir. İş ilanı etrafında çevrelenen diğer departmanlara geçişten söz etmek ise her zaman pozitif sonuç vermeyebilir. Üst mevkii için dile getirilen kariyer planları dışında aynı mevkii için mülakatta geçişin vurgulanması hoş bir hava oluşturmaz.
5 yıl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz? sorusuna verilecek alternatif cevaplar:
- “Şirketinizin bu pozisyonunu düşününce gerçekten heyecanlanıyorum çünkü 5 yıl içinde genetik mühendisliği sektöründe uzmanlığa sahip biri olarak görülmek istiyorum. Biliyorum ki önceki çalıştığım işlerden edindiğim tecrübelerin üzerine bu şirkette de büyük şeyler ekleyerek uzman bir genetik mühendisi olma fırsatım olacak. Ayrıca önümüzde birkaç yıl içinde daha fazla personele şeflik yapacağım ve genetik projelerinde liderlik vasfımı gösterebileceğim…”
- “5 yıl sonra şirketinizdeki bu pozisyonda başladığım mevkiim, büyük ihtimalle satış departmanı bölge sorumlusu olarak yükselecek. Önceki çalıştığım firmadaki satış bölgelerinde yürüttüğüm stratejileri şirketinizde de uygulayarak, bölgenin büyüme ve gelişmesine katkıda bulunmuş olacağım. Birkaç yıl içerisinde alacağım terfiler, beni teşvik eden harika yöneticiler eşliğinde kendimi kanıtlama fırsatını bana sunacak…”
