Mobbing Nedir?
Psikolojik taciz anlamına da gelen mobbing, özellikle iş yerlerinde kişilere uygulanan baskıdır. Dışlama, sözlü ve fiziki saldırganlık mobbing arasında sayılır ve kişiyi baskı altına alarak psikolojik olarak etkiler. İşletmeler mobbing belirtilerinin farkında olarak, sağlıklı bir çalışma ortamı yaratmak için önlemler almalıdır.
Mobbing nasıl ispatlanır?
Mobbinge uğradığınızı düşünüyorsanız, ALO 170’i arayabilirsiniz. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın sunduğu hizmette, psikolojik destek almak mümkündür. Bu hizmet her zaman yeterli olmayabilir. Böyle durumlarda ise psikiyatri kliniğinden destek alınmalıdır. İş yerinde karşılaşılan her türlü mobbingi destekleyecek belge, e-posta, SMS’i saklayabilirsiniz. Saklanan bu belgeler delil niteliğindedir.
Yargıtay, mobbingin ispatlanması sürecinde en büyük görevin davalıya düştüğünü öne sürer. Yaşanan olayları ve maruz kalınan psikolojik şiddeti ispatlayacak bütün belgeleri elinizde bulundurabilirsiniz. Fakat mobbing uygulamadığını asıl ispatlaması gereken karşı taraftır. Mağdur taraf, uğradığı mobbingin şiddetini açıklayabilecek delilleri elinde tutabilirse, mahkemenin detaylı araştırma yapmasına olanak tanır. Örneğin; görev tanımı dışında verilen görevlerin yapıldığına dair elinizde bir belge, görüntü ya da sözlü bir delil şeklinde ispat olabilir. Mobbing uygulandığını açıklayan yazılı bildirim, evrak ve tanık başka türlü ispatlanabilir olmadığı durumlarda kabul edilebilir. Bazı mağdurlar, maruz kaldıkları mobbing sebebiyle psikolojik destek almaya kadar varan şekillerde yıpranmış olabilir. Kullanılan ilaçlar ve doktor tarafından verilen raporlar, mobbingin varlığını destekleyici nitelikte olabilir.
Mobbingin Zararları
Günümüzde mobbing, bilinçli bir yıldırı politikası olduğu için dikkat edilmesi gereken bir husustur ve hukuki olarak yaptırımı vardır. İşyerinde mobbing yapılmasının tek bir sebebi yoktur. Bazen tek, bazen grup olarak çalışma arkadaşlarına saldıran ve küçük düşürücü eylemlerde bulunan kişiler göze çarpar. Önemli olan, işyerinde karşılaştığınız zorbalığın mobbing olduğunun ve yasal olarak haklarınızın olduğunun farkında olabilmektir.
Aksi halde hem çalışma ortamındaki verimlilik düşer hem psikolojik olarak yaralanmalar ortaya çıkarak içe kapanıklık gibi problemlere neden olur. Baş ağrısı, mide ağrısı, depresyon ve anksiyeteye yol açabilen mobbing, kişinin kariyerinin sonlanmasına bile neden olabilir. Mobbing, aynı zamanda istifaya zorlanma durumlarında da görülür. İstifa etmeden önce elinizde sunabileceğiniz deliller ve şiddetin boyutunu izah edebileceğiniz kanıtınız varsa iş sözleşmesi tarafınızdan fesih edilebilir.
Mobbing; iş yerinde sistematik bir şekilde kişi ya da gruplara karşı düzenlenen kötü niyetli, yıpratıcı ve küçük düşürücü davranışlar olarak tanımlanır. Dünyanın her yerinde karşılaşılabilen çıkabilen mobbing yani psikolojik taciz, iş yerlerinde verimliliği düşüren ve başa çıkılması gereken bir olgulardan biridir. Mobbinge maruz kalan kişilerin belirlenebilmesi için hem işletme sahiplerinin hem de çalışanların dikkatli olması ve belirtileri takip edebilmesi önemlidir.
Mobbing Türleri Nelerdir?
Mobbing türleri dikey, yatay ve düşey olarak gruplandırılabilir. Düşey mobbing; işyerindeki üstün, astına uyguladığı psikolojik şiddettir. Ülkemizde en çok görülen ve şahit olunan mobbing türü, düşey mobbingdir. Dikey mobbing; astların üstlere uyguladığı mobbing çeşididir fakat ülkemizde pek görülmez. Yatay mobbing ise aynı konumdaki çalışanların birbirine uyguladığı psikolojik şiddettir.
Psikolojik şiddete maruz kalınan zamana göre mobbing derecelere ayrılabilir. Örneğin; 6 – 12 ay arası mobbinge uğrayanlar 1. Derece, 12 – 24 ay arası 2. derece ve 24 ayı aşan mobbing 3. derece olarak değerlendirilir ve 3. Derecede psikolojik olarak yardım alınabilir. Bu derecelere bağlı olan kişinin sağlık sorunları ve fiziki olarak yaşayabileceği problemler ortaya çıkabilir ve kişi uzman yardımı almalıdır.
Mobbing Örnekleri
İşyerinde yapılan tüm kötü niyetli davranış ve eylemleri kapsayan bazı mobbing örnekleri;
- Kişinin görmezden gelinmesi
- Belli kişi ve gruplara yönelik dedikodu, iftira ve saldırılar
- Kişinin içerisinde bulunduğu tartışma ortamlarının artmaya başlaması
- Kişi, her attığı adımda izlendiğini düşünür
- Çalışan, sözlü veya yazılı olarak sorularına yanıt alamaz ya da talepleri karşılanmaz
- Fiziki özelliklerle dalga geçilerek, sürekli olarak belli bir kişi küçük düşürülmeye çalışılır
- Kişi, bir türlü terfi ve zam alamaz
- Sözlü ve yazılı tehdit
- Sürekli kişinin motivasyonunun düşürülmesi
- İş tanımındaki görevleri dışında kişiye iş yükü bindirilmesi
- Ofis içerisinde masa ve alanının sebepsizce değiştirilmesi
Mobbing Davası
Mobbing bir suçtur ve yasal olarak da yaptırımları vardır. Psikolojik taciz ve manevi işkence yaşayan mobbing mağdurları, dava açabilir ve karşı tarafın ceza almasını sağlayabilir. Türk Ceza Kanunu’nun 94. Maddesine istinaden mobbing uygulayan kişi hapis cezası dahil olmak üzere çeşitli şekilde cezalandırılabilir. Hukuki olarak başvurulacak yollardan bir diğeri; kişisel haklara saldırı ya da manevi tazminat davasıdır.
Mobbing cezası nedir?
Mobbinge uğrayan kişi dava dilekçesiyle beraber hukuki yola başvurduktan sonra davalıya ceza çıkabilir. İşyerinde hakaret, küçük düşürücü davranışlar ve onur kırıcı hareketlere istinaden açılan davada; 3 ay – 2 yıl arası hapis veya adli para cezası verilebilir. Mobbinge maruz kalınmasının üzerinden zaman geçmiş olsa da bu süre 10 seneyi kapsar ve hala dava açma hakkına sahip olursunuz.
Mobbing davası nasıl açılır?
Borçlar Kanunu ve İş Kanunu kapsamında, iş hukukuna aykırı olan mobbing durumu karşısında dava açılabilir. Mobbing dava dilekçesi ile iş mahkemelerine başvurulmasıyla süreç başlar. Mobbing dereceleri ele alınacağından baskı ve zorbalığın şiddeti, süresi ve kimleri kapsadığı dikkatlice ele alınmalıdır. Mobbing uygulanan kişi dava boyunca mağdur, uygulayan kişi ise tacizci olarak belirtilir. Dava direkt mobbing uygulayan kişiye karşı açılır.
Bu ister yetkili olsun ister aynı konumdaki çalışma arkadaşınız, tek bir kişi özelinde dava açabilirsiniz. Doğal olarak dava sonucundaki para veya diğer cezalardan kurum değil kişi sorumludur. Mobbing dava dilekçesi, detaylı bilgileri net bir şekilde içermelidir. Kişinin maruz kaldığı mobbingin boyutu ve derecesi, bu durumun psikolojik olarak sebep olduğu durumlar, motivasyonun nasıl düşürüldüğü ve bu duruma şahit olan kişiler dilekçede mutlaka yer almalıdır.
Uğranılan psikolojik şiddet, dilekçenin en altında madde madde yazılmalıdır. Her şey dilekçede açıklayıcı olmalıdır ki işleme alınıp incelenebilsin. Şahitler ve mobbing yaşadığınıza tanık olmuş kişiler sorgulanabileceği için gerçek ve ifade verebilecek tanıklara dilekçede yer vermelisiniz.
